Farklı toplumsal üretim biçimlerindeki emek-zaman kategorisinin, o her bir belirli toplumsal üretim biçimi içindeki ifadesinin salt nicel bir belirlenim olmadığını açıklamaya çalışacağız. Belirli bir üretim biçimindeki herhangi bir öğe, içinde bulunduğu toplumsal üretim biçiminin bütünlüğünden bağımsız var olamaz ve tüm üretim biçimlerinde aynı ifadeymiş gibi ele alınamaz Bu sitede yayımlanan ‘Sosyalist planlamanın ölümcül hastalığı: Değer yasası’ ( http://proleter.org/sosyalist-planlamanin-olumcul-hastaligi-deger-yasasi/ ) yazımızda,…
Yazı etiketleri “marx”
Sovyetler Birliği’nin çözülmesi, sosyalist planlamanın içinde bulunduğu toplum bütünlüğünde, tarihsel ve kavramsal ele alınmamasıyla ilişkilidir. Che’nin de açıklıkla belirttiği gibi değer yasası sosyalizmde kullanılamaz Marx, ‘değer yasasının’ kapitalizme ait tarihsel ve geçici bir yasa olduğunu özellikle belirtmiştir. Mekanik materyalist düşünceler, değeri tarih dışı bir emek-zaman ölçüsüne indirgendiğinden Marx’ın değeri; kapitalist üretim şekline ait bir kategori olarak açıklaması yeterince açık anlaşılamamıştır.…
‘Metaların Kerametinde’ ‘İnsanların Gerçek Yaşam Sürecinin’ Biçimini Görebilmek Marx, Ricardo’nun değer teorisinin eksikliğini, değerin biçimini görememesine bağlar. Emeğin ve emek-zamanın değer olarak ifade edilmesi için değer-biçiminin anlaşılması zorunludur. Yazımızda, Melda Yaman ve Özgür Öztürk’ün, Ankara Dayanışma Akademisi’nde verdikleri dersleri geliştirerek kitap haline getirdikleri Metaların Kerameti’nde[1] değer-biçimine değindikleri kısımları tartışmaya çalışacağız. Yazarlar, kitaplarında, Marksizm kuramı için oldukça önemli olan “değer biçimi”…
Marx’ın Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı (EPEK) kitabının önsözü, yeni bir toplumun kurulabilmesinin koşullarını ifade ettiği için önemli görülmektedir. Ancak bu önem, yönteme dair bir çaba gösterilmeden yapıldığı için çokça yanlış anlaşılmalara yol açmıştır. Bu yazımız, yeni bir toplumun kurulmasına dair, bahsi geçen önsözdeki teorinin yöntemsel bakışını ele almaktadır. Yazımızın amacı, önsözde bahsedilen “gelişmelerinin belirli bir aşamasında, toplumun maddi üretim güçleri,…
Kapitalist devlet, kendinden önceki devlet biçimlerinden temel anlamda farklı bir yapıdadır. Bu farklardan biri, kapitalist devlette bireyler, meta sahipliği çerçevesinde bir mülkiyet ilişkisi içinde tarif edilir. Bu şekildeki bir tarif meta sahipleri olarak her bireyi ‘biçimsel’ bir eşitlik içinde yapılandırmayı gerektirir. Karşıt sınıfların üyeleri olarak patron ve işçi iki eşit meta sahibi olarak karşı karşıya gelmek durumundadır. Bu eşitlik ilişkisi…
Yöntem, düşüncenin nasıl geliştiğini, kavramlarını nasıl ürettiğini gösterir. Üstelik bunu, eğer bilimsel olduğu iddiasındaysa, bireyin öznel bilinci ekseninde değil, tamamen bireyin bilinci dışında nesnel süreçler olarak tarif etmek durumundadır.
Kapitalist değerin oluşumunda, öznel niteliklerinden sıyrılmış emeğin Adam Smith ile görülmeye başlandığı söylenebilir. Tek değer ölçüsü olarak emeğin görülmesi, standart bir değer ölçüsünün olamayacağı, emek üretkenliğindeki değişimlerinin değere etkisi gibi emek ile değerin ilişkisinin derinleştirildiği aşamaları da Ricardo’ya borçlu olduğumuz söylenebilir. Değerin içerdiği emeği ve bunun büyüklüğünü yani değişimin nicel eşitliği üzerinden oluşumunun teorisini Ricardo’da buluruz. Ancak iş bilir bir…
“Her felsefenin ve özellikle modern felsefenin büyük temel sorunu, düşüncenin varlık ile ilişkisi sorunudur.”[1] Engels bu sorunun iki boyutundan sözeder. Birinci boyutu; düşünce ile maddenin önceliği sorunudur. Bu boyut, maddenin öncelliğini ileri süren materyalistler ile düşüncenin öncelliğini öne süren idealistleri ayırır. İkinci boyut ise; “bizim çevremizdeki dünya hakkındaki düşüncelerimiz ile bizzat bu dünya arasında nasıl bir bağıntı vardır? Bizim…