İşçi sınıfının COVID 19 pandemisi öncesi ve 2022 başlangıcından bugüne devam eden eylemleri sosyalist yapıların sınıf ile olan ilişkisinin boyutunu tartışılır hale getirmiştir. İşçilerin yapmış olduğu mücadeleler, bilinç ve eylemlilik olarak kendiliğindenliğin ötesine taşınamamaktadır. Hatta dışardan bilinç taşımasını düşündüğümüz yapılar kendiliğindenliğe hapsolmuş gözükmektedir Lenin Ne Yapmalı[1] kitabında bize, işçi sınıfı partisinin, işçi sınıfı ile kuracağı bağın şeklini sunarken, ayrıca bu bağı salt…
Proleter
Haluk Gerger, Anti-Marksist Devrimcilik kitabına “iddiam odur ki, Marx ve Engels’in zamanında çok mücadele ettikleri ve yenilgiye uğrattıkları bu zihniyet daha sonraları Marksist hareket içine sızmış, bazı dönemlerde ve yerlerde hegemonik bir konum dahi elde edebilmiştir. Temel tezim ise, kendisine karşı yabancı öğelerden arındırıldıktan sonra Marksizmin devrimci dinamiklerinin sağlıklı temellerle yeniden harekete geçirilebilmesinin yolu, bu zihniyet ile hesaplaşmaktan geçmektedir”[1] diyerek…
Yöntem, düşüncenin nasıl geliştiğini, kavramlarını nasıl ürettiğini gösterir. Üstelik bunu, eğer bilimsel olduğu iddiasındaysa, bireyin öznel bilinci ekseninde değil, tamamen bireyin bilinci dışında nesnel süreçler olarak tarif etmek durumundadır.
Bu yazı 17 Ekim’de bu sitede yayınlanan Yener Orkunoğlu’nun Diyalektik materyalizmi savunmak, ama nasıl! adlı makalesi üzerine kaleme alınmıştır. Öncelikle Orkunoğlu’nun, Engels’in diyalektik olmadığı saptamasını yapmasını sağlayan yansıma teorisi tarifi üzerine birkaç söz söylenecektir. Bu ana başlıktan sonra da Orkunoğlu’nun yazısının içerdiği diğer başlıklar kısaca ele alınmaya çalışılacaktır. Orkunoğlu’nun eleştirilerin üstünden atlayan tavrı nedeni ile daha önceki iki yazımızın içeriği…
Yazımızı, 27 Eylül’de bu sitede yayınlanan Yener Orkunoğlu’nun Engels ve Felsefenin Küçümsenmesi adlı makalesi üzerine kaleme alıyoruz. İlk olarak daha önceki yazımızda kullandığımız ‘pozitivist metafizik’ kavramına kısa bir açıklama getireceğiz. Sonra Orkunoğlu’nun yazısında geniş yer tutan ‘özne nesne özdeşliği’ tartışmasını ele alacağız. Bu tartışmanın Orkunoğlu’nu neden materyalizm ile idealizmi sentezleme çabasına ittiğine değineceğiz. Yazının sonunda da materyalizmin bir savunusunu verip,…
Marx’ın Kapital’i, ekonomik niceliklerin bir tahlili ve dökümü değildir. Yeni bir bilimin, ekonomi politik alanında uygulanmasıdır. Bu yüzden Kapital’in kuramsal yapısına yeterli özeni göstermek zorunludur. Bu özen gösterildiğinde, Marx’ın, kuramsal düşüncenin tüm tarihi boyunca uğraştığı sorunlara bilimsel bir cevap ürettiği görülebilecektir. Örneğin, Kapital’de “değer biçiminin idealliği”nden bahsedilirken kullanılan ideal kavramı, Platon’dan, Kant’a ve oradan Hegel’e dek devam eden ‘idealin nesnelliği’…
8 Eylül de, Yener Orkunoğlu’nun Engels’in Diyalektik Anlayışında Sorunlar başlığıyla bir yazısı bu (sendika.org) sitede yayınlandı. Orkunoğlu yazısında, Engels’in eleştirilmesinin mümkün hatta gerekli olduğuna değiniyor. Devamında günümüzde gittikçe yaygınlaşan Engels eleştirilerinin genel bir çerçevesini sunuyor ve tartışmayı makaleleri ile sürdüreceğini söylüyor. Bu makalesinde ise, Engels’in felsefe alanındaki bir yanılgısı olarak “doğa ve toplum diyalektiği arasındaki farka dikkat çekmemesi” saptamasını yapıyor.…
28 Nisan 2013 tarihinde Nail Satlıgan’ı kaybetmiştik. Ömrünü sosyalist hareketin bir neferi olarak geçiren Satlıgan, ölümünün üzerinden geçen sekiz yıla rağmen, çalışmaları ile hala güncel ve önemli olmaya devam etmektedir. Onu anmanın en iyi yolu da bize bıraktığı tartışmaları sürdürmekten geçse gerektir. Birçok kapsamlı çalışması yanında bize sunduğu önemli bir katkıda, Kapital’i anlamak için, ülkemizde çok sık karşılaşmadığımız bir kuramsal…
Marx’ın yöntemi, onun Kapital’ini ve dolayısı ile Marksist bilimi anlama konusunda temel önemdedir. Dolayısı ile Marx’ın yöntemine ilişkin tartışmalar ve değişik yaklaşımlar hep olagelmiştir. Bunlardan birisi de, Sistematik Diyalektikçiler ya da Yeni Diyalektikçiler olarak anılan bir dizi yazarın yaklaşımıdır. Bu yazarların Marx’ın yöntemine dair görüşleri kimi değişiklikler gösterse de, ana bir kuramsal çerçeve içine de alınabilirler. Hegel’in mantığının ve yaklaşımının,…
Kapitalist değerin oluşumunda, öznel niteliklerinden sıyrılmış emeğin Adam Smith ile görülmeye başlandığı söylenebilir. Tek değer ölçüsü olarak emeğin görülmesi, standart bir değer ölçüsünün olamayacağı, emek üretkenliğindeki değişimlerinin değere etkisi gibi emek ile değerin ilişkisinin derinleştirildiği aşamaları da Ricardo’ya borçlu olduğumuz söylenebilir. Değerin içerdiği emeği ve bunun büyüklüğünü yani değişimin nicel eşitliği üzerinden oluşumunun teorisini Ricardo’da buluruz. Ancak iş bilir bir…