28 Nisan 2013 tarihinde Nail Satlıgan’ı kaybetmiştik. Ömrünü sosyalist hareketin bir neferi olarak geçiren Satlıgan, ölümünün üzerinden geçen sekiz yıla rağmen, çalışmaları ile hala güncel ve önemli olmaya devam etmektedir. Onu anmanın en iyi yolu da bize bıraktığı tartışmaları sürdürmekten geçse gerektir. Birçok kapsamlı çalışması yanında bize sunduğu önemli bir katkıda, Kapital’i anlamak için, ülkemizde çok sık karşılaşmadığımız bir kuramsal…
Proleter
Marx’ın yöntemi, onun Kapital’ini ve dolayısı ile Marksist bilimi anlama konusunda temel önemdedir. Dolayısı ile Marx’ın yöntemine ilişkin tartışmalar ve değişik yaklaşımlar hep olagelmiştir. Bunlardan birisi de, Sistematik Diyalektikçiler ya da Yeni Diyalektikçiler olarak anılan bir dizi yazarın yaklaşımıdır. Bu yazarların Marx’ın yöntemine dair görüşleri kimi değişiklikler gösterse de, ana bir kuramsal çerçeve içine de alınabilirler. Hegel’in mantığının ve yaklaşımının,…
Kapitalist değerin oluşumunda, öznel niteliklerinden sıyrılmış emeğin Adam Smith ile görülmeye başlandığı söylenebilir. Tek değer ölçüsü olarak emeğin görülmesi, standart bir değer ölçüsünün olamayacağı, emek üretkenliğindeki değişimlerinin değere etkisi gibi emek ile değerin ilişkisinin derinleştirildiği aşamaları da Ricardo’ya borçlu olduğumuz söylenebilir. Değerin içerdiği emeği ve bunun büyüklüğünü yani değişimin nicel eşitliği üzerinden oluşumunun teorisini Ricardo’da buluruz. Ancak iş bilir bir…
In 2018, David Harvey wrote an article on Marxist theory of value, entitled “Marx’s Refusal of theLabour Theory of Value” 1 which was followed by a critical essay, “David Harvey’s Misunderstanding ofMarx’s Law of Value” written by Michael Roberts. Then Harvey responded to criticisms in a secondshort piece, “The Misunderstandings of Michael Roberts.” 2 In this study, I also try…
David Harvey’in, değer teorisini tartıştığı “Marx’ın emek değer teorisine reddiyesi” adlı makalesine karşı, Michael Roberts “David Harvey’in Marx’ın değer yasasını yanlış anlaması” başlıklı bir eleştiri kaleme almıştı. Harvey, bu eleştiriye “Michael Roberts’in yanlış anlamaları” adında ikinci bir makale ile kısa bir cevap yayınladı. Yazımızda bu polemik çerçevesinde Harvey’in değer teorisi anlayışını eleştirmeye çalışacağız. Harvey “Marx’ın kendine özgü değer teorisi neydi…
Engels’in yönteminin, Marx’ın yönteminden farklı olduğuna dair saptamalar sıkça yapılır. Engels, Marx’ın fikirlerini ve tarihsel materyalizmi mekanikleştirmekle, kabalaştırmakla suçlanır. Engels’in pozitif bilimleri tarihsel materyalizm ekseninde inceleme çabasının, epistemolojiyi, diyalektik olmaktan çıkartarak kaba materyalist hale sokan bir yaklaşım olduğu dile getirilir. Engels’in, gerçeğin bilgisine yönelik söylediği ve pratiği eksen alan açıklamalarının, bilginin oluşumunu hiçleştiren ve gerçeğin algısını kaba materyalist bir anlayışa…
(Bu makalenin türkçesi Devrimci Marksizm Dergisi, kış-bahar 41-42. 2020 sayısında yayınlanmıştır.? Abstract The concepts and categories of positivism cannot move beyond abstract generalizations that solely belong to consciousness. Furthermore, positivism turns these concepts and categories into abstract notions, and measures their reality with metaphysical coherence and non-contradiction. The metaphysician finds the determinations of concepts within things when it looks at…
Giriş Bertell Ollman bir süredir Türkiye’de, özellikle Marksist camiada, diyalektik alanında yaygın olarak okunan bir otorite olarak görülmeye başlandı. Özellikle “Marx’ın yönteminden adımlar” alt başlığını taşıyan “Diyalektiğin Dansı” kitabı oldukça geniş bir ilgi gördü. Oysa Ollman’ın diyalektiği kavrayışında çok ciddi sorunlarla karşılaşmaktayız. Günümüzde bilimsel bir yöntem olarak, metafizik bir pozitivizm apaçık bir doğruluk olarak kabul edilmektedir. Bilincin alanı ile nesnel…
Alper Öztaş – Birikim Dergisi 357.sayı Ocak 2019 Birikim Dergisi’nin, Mayıs / Haziran- 2018 sayısında Aydın Çubukçu’nun diyalektik mantık anlayışının eleştirel çözümlemesini yaptığımız yazımız yayınlanmıştı[1]. Bu yazı üzerine Çubukçu, Teori ve Eylem dergisinde bir cevap yayınladı[2]. Çubukçu’nun cevap metni ardından, eleştiri konumuzu biraz daha açmak için bu metni kaleme alma ihtiyacı doğmuştur. Çubukçu yazımıza verdiği cevapta, mantık terimlerindeki ya da…
“Her felsefenin ve özellikle modern felsefenin büyük temel sorunu, düşüncenin varlık ile ilişkisi sorunudur.”[1] Engels bu sorunun iki boyutundan sözeder. Birinci boyutu; düşünce ile maddenin önceliği sorunudur. Bu boyut, maddenin öncelliğini ileri süren materyalistler ile düşüncenin öncelliğini öne süren idealistleri ayırır. İkinci boyut ise; “bizim çevremizdeki dünya hakkındaki düşüncelerimiz ile bizzat bu dünya arasında nasıl bir bağıntı vardır? Bizim…